Eén van Queens grote kenmerken is hun vocale harmonie. Probeer maar eens een song te bedenken van Queen waar je geen meerstemmigheid in kan horen? Moeilijk, he! Je moet al een hardcore fan zijn om het nummer ‘Spread your wings’ te kennen. Deze song staat bekend als het allereerste nummer zonder Queens vocale harmonie. Het lied, geschreven door Queen-bassist, John Deacon, werd pas uitgebracht in 1977 toen het verscheen op ‘News of the world’. Dat was ondertussen toch al het zesde album!
Onder andere door hun onnavolgbare meerstemmigheid onderscheidden ze zich van de talloze andere rockgroepen uit de 70’s. Het werd een handelsmerk, waarmee ze vandaag de dag nog steeds andere groepen inspireren. Luister maar eens naar The Darkness.
Het geheim van Queen's vocale harmonie
Maar wat maakt Queens vocale harmonie zo anders dan bijvoorbeeld de harmonie van The Beatles? Queen had een heel specifieke manier van vocale harmoniën schrijven én opnemen, waardoor je onmiddellijk die sound herkent. De key van hun sound ligt in een studiotechniek die we ‘multitracking’ noemen.
Multitracking is eigenlijk een opname maken en dan die opname laten lopen om daarover nog eens iets nieuws (een dub) op te nemen. Op die manier kan je laag na laag opnemen en altijd maar meer sound creëren. Drie zangers kunnen zo ontzettend veel stemmen op één zin zetten en klinken als een gigantisch koor.
In dit digitale tijdperk is het een héél eenvoudige taak geworden, maar in de 70’s werd alles nog op tape opgenomen. Als je dan eens luistert naar een Bohemian Rhapsody, waar ze zo’n 180 dubs hebben ingezongen die manueel moesten geknipt worden, wordt je al moe van de gedachte alleen al.
Hoe ging het er nu precies aan toe?
Je had drie sterke zangers in Queen, namelijk Brian May (gitarist), Roger Taylor (drummer) en natuurlijk Freddie Mercury zelf. In een song als ‘Somebody to love’ had je op bepaalde momenten een 9-stemmig vocaal arrangement. Zo gingen de heren te werk: Freddie, Brian en Roger gingen niet afzonderlijk, maar samen de opnamekamer in. Als ze samen zongen, hadden ze een prachtige blend die ze wilden vastleggen. Samen zongen ze eerst de hoofdstem in. Aanvankelijk niet meerstemmig, maar gewoon alledrie diezelfde hoofdstem (unisono). Eens ze dat hadden gedaan lieten ze de opname lopen en ‘dubden’ ze daar onmiddellijk met z’n drieën diezelfde hoofdstem nog eens over. Hierdoor hoor je zes stemmen die éénzelfde zanglijn zingen (drie van de eerste take en drie van de dub). Eens dat klaar was zouden ze het proces nog één keer herhalen. Voorlopig hebben we dus negen stemmen die éénzelfde hoofdlijn zingt.
Dan kwam de eerste harmonie (of tweede stem) aan de beurt. Voor die lijn zouden ze exact hetzelfde proces uitvoeren. Als dit proces voor de tweede stem ook compleet was, hadden ze dus al 18 stemmen voor een tweestemmig arrangement. Ik schreef eerder dat ‘Somebody to love’ op een bepaald moment een 9-stemmig arrangement is. Als we dat dan eens uitrekenen, betekent het dat we op dat moment 81 stemmen horen zingen. Het zijn slechts drie zangers, maar door het proces van drie keer dezelfde stem op te nemen met drie zangers ineens, krijgen we 81 stemmen te horen.
Waarom niet gewoon auto-tune gebruiken?
Auto-tune is een software waarmee een valse noot kan optrekken tot ze juist klinkt. Een soort digitale make-up. Je hoeft dus niet de sterkste zanger te zijn om toch haarjuist te kunnen klinken op de radio. Auto-tune helpt je een handje. Zelfs fantastische sterke zangers worden geforceerd om auto-tune te gebruiken. Het is ook geen taboe meer. Tegenwoordig moet alles zo snel opgenomen worden dat er nog weinig ruimte is voor organische opnames. Als de energie juist zit, worden de valse noten wel rechtgetrokken.
Als je luistert naar opnames uit de jaren 60, 70 en 80, hoor je ontzettend veel kleine mankementjes, een verkeerde tekst, een beetje onder de toon. Het heeft een zeker charme die vandaag de dag niet meer getolereerd wordt. Je mag er eigenlijk zeker zijn dat 99% van de opnames die je vandaag hoort, bewerkt zijn met auto-tune.
Mocht je de opnames van Queen allemaal apart beluisteren, zou je horen dat het ver van perfect is. Integendeel, sommige stukken zijn opvallend slordig. Maar ook dat draagt weer bij tot dat levend, dynamisch, bijna magisch geluid van een Queen-opname.
Waarom gebruikten zij geen auto-tune? Auto-tune werd pas uitgebracht in 1997 en toen was Freddie al zes jaar overleden. Mocht je een nummer van Queen willen opnemen met het gebruik van auto-tune, dan zou het niet klinken als Queen, omdat het allemaal té juist is. Dus maar goed dat het onding nog niet was uitgevonden of we hadden misschien nooit kunnen genieten van die fantastische meerstemmigheid die Queen groot heeft gemaakt.
Wil je meer te weten komen over dat legendarisch gitaargeluid van Queen? Klik hier om alles te weten te komen over hoe je kan klinken als Brian May!
Wil je meer te weten komen over Mother Mercury? Dan kan je hun home page hier bezoeken of om volledig up to date te blijven volg je best de Facebook-pagina en het Instagram-account.